Vòt ou yo fè efè sou Vil Nouyòk la chak jou
Moun ki eli yo gen pou yo pran desizyon ki gen enpak sou travay, lojman, swen sante, edikasyon ak plis toujou.
Se poutèt sa a li enpòtan pou w konnen non sèlman kiyès kandida yo ye men tou ki wòl yo si yo eli.
Kisa Biwo Vil yo Fè?
Majistra a se lidè gouvènman vil nou an. Yo sèvi 4 lane (jiska 2 manda youn apre lòt).
Kisa yo fè:
- Pwopoze bidjè vil la
- Siyen oswa poze veto li sou pwojè lwa Konsèy Minisipal la adopte
- Nonmen lidè nan ajans vil yo, tankou Chanselye Lekòl ak Komisè Polis
- Fikse priyorite ak politik pou ajans vil yo
- Jere tè ki nan vil la, sa ki gen enpak sou lojman ki abòdab, pak piblik yo ak netwayaj nan lari yo
Fè Amizan: Robert Anderson Van Wyck se te premye Majistra ki te nonmen nan fonksyon aprè 5 awondisman yo te vin fè yonsèl nan Vil New York an 1898.
Defansè Piblik la se yon manm ki pa gen dwa vote nan Konsèy Minisipal Vil New York (New York City Council). Yo sèvi 4 lane (jiska 2 manda youn apre lòt).
Kisa yo fè:
- Si Majistra a kite pòs li, Defansè Piblik la ap aji kòm Majistra jiskaske yo fè yon eleksyon espesyal
- Entwodwi ak ko-patwone pwojè-lwa nan Konsèy Minisipal la
- Asire siveyans ajans vil yo
- Konsènan sèvis vil la ankete sou plent sitwayen yo
Fè amizan: Defansè piblik la kenbe yon Pi move lis siveyans pwopriyetè pou ede pwoteje lokatè yo.
Kontwolè Finansye a jere finans vil la epi asire yo konfòm ak Lalwa. Yo sèvi 4 lane (jiska 2 manda youn apre lòt).
Kisa yo fè:
- Odit ajans minisipal yo ak kontra yo
- Anpeche abi nan kontra nan pasasyon mache
- Jere bidjè, envestisman vil tankou fon fidisyè ak fon pou pansyon, ak obligasyon yo tou
- Konseye Majistra a ak Konsèy Minisipal la sou sitiyasyon finansye vil la
Fè Amizan:Bidjè vil Nouyòk estime a $92 milya, sa ki pi plis pase PIB kèk peyi!
Prezidan Awondisman an sèvi kòm yon defansè pou awondisman yo. Yo sèvi 4 lane (jiska 2 manda youn apre lòt).
Kisa yo fè:
- Reyini ak Majistra a sou bidjè anyèl la
- Bay òganizasyon lokal yo sibvansyon
- Konseye sou reyamenajman
- Nonmen reprezantan yo nan Komisyon Planifikasyon Vil la ak Komisyon Kominotè yo
Fè amizan: Yo bay prezidan minisipalite yo yon ti non jwèt "bip".
Konsèy Minisipal la se branch lejislatif, oswa ki fè lalwa, nan gouvènman Vil Nouyòk la. Gen 51 manm. Manm Konsèy yo sèvi pou 4 ane (jiska 2 tèm youn apre lòt).
Kisa yo fè:
- Prezante ak vote pwojè lwa
- Negosye ak apwouve bidjè vil la
- Siveye ajans vil yo
- Pran desizyon sou kwasans ak devlopman vil nou an
Fè Amizan: Nan lane 1937, Genevieve B. Earle te vin premye fanm ki te eli nan Konsèy Minisipal Nouyòk.
*Manm konsèy ki eli an 2021 yo ap gen yon manda 2 lane. Apre resansman 2020 an, distri Konsèy Minisipal (City Councils) la apral chanje pou yo ajiste a chanjman ki genyen nan popilasyon an. An 2023, kandida yo pral kandida pou yon manda 2 lane nan nouvo distri yo. Y ap rekòmanse ak manda 4lane yo pou konsèy la an 2025.
Kisa Biwo Federal yo Fè?
Sena a se chanm siperyè Kongrè Ameriken an. Gen 100 manm nan Sena a, sa vle di gen de (2) pou chak Eta. Yo eli pou 6 lane.
Yon pwojè lwa vin lwa lè yo vote li nan chanm Sena a epi apre Prezidan an siyen l.
Kisa yo fè:
- Ekri, fè deba epi vote lejislasyon a.
- Konfime nominasyon prezidansyèl yo tankou manm kabinè a, jij Kou Siprèm yo, ak jij federal yo.
- Sipèvize tout branch administrasyon leta a.
Fè ki amizan: gen 3 ansyen astwonòt ki te sèvi nan Sena a (John Glenn, Harrison Schmitt ak Mark Kelly).
Chanm Reprezantan an se chanm bas Kongrè Ameriken an. Gen 435 manm, chak Eta reprezante pa yon kantite ki pwopòsyonèl a kantite moun yo genyen pa rapò ak popilasyon total Etazini. An 2023 New York ap genyen 26 reprezantan. Yo eli pou 2 lane.
Yon pwojè lwa vin lwa lè yo vote li nan chanm Sena a epi apre Prezidan an siyen l.
Kisa yo fè:
- Ekri, fè deba epi vote lejislasyon a.
- Sipèvize tout branch administrasyon leta a.
Enfòmasyon ki amizan: Premye kowòm Kongrè a te fèt 1ye avril 1789, nan Vil Nouyòk.
Kisa Biwo Eta yo Fè?
Gouvènè a se direktè egzekitif New York. Yo eli yo pou 4 lane.
Kisa yo fè:
- Li siyen oswa mete veto sou lwa yo.
- Li fikse bidjè Eta a chak ane.
- Li nonmen responsab ajans leta yo tankou Depatman Edikasyon.
- Li padone oswa redui pèn enfraksyon kont lwa Eta a.
Enfòmasyon ki amizan: Kathy Hochul se premye fanm ki te sèvi kòm Gouvènè New York an 2021.
Gouvènè-Adjwen an se dezyèm chèf egzekitif ki pi wo nan New York apre Gouvènè a. Yo eli yo pou 4 lane.
Kisa yo fè:
- Li sèvi kòm Prezidan Sena Eta a.
- Li vin Gouvènè si Gouvènè a kite fonksyon an anvan fen manda li a.
Enfòmasyon ki amizan: Mary Anne Krupsak se premye fanm ki te okipe biwo Gouvènè-Adjwen an nan lane 1975.
Pwokirè Jeneral la se Ministè Piblik Eta a. Yo eli yo pou 4 lane.
Kisa yo fè:
- Siveye dwa sitwayen New York yo, òganizasyon li yo ak resous natirèl li yo.
- Bay konsèy jiridik bay Branch Egzekitif administrasyon Eta a.
- Sipèvize envestigasyon Gwoup Travay Krim Òganize nan Eta New York (New York State Organized Crime Task Force) ak Inite Kontwòl Fwòd ki gen pou wè ak Medicaid (Medicaid Fraud Control Unit).
Enfòmasyon ki amizan: Louis Lefkowitz, yon kandida pou majistra (mayor) nan vil Nouyòk yon sèl fwa, te okipe pozisyon an pou 22 lane. Li se moun ki te gen manda ki pi long depi lè pozisyon an te kreye nan lane 1777.
Kontwolè a se responsab resèt fiskal New York. Yo eli yo pou 4 lane.
Kisa yo fè:
- Asire l ke Eta a ak administrasyon lokal yo sèvi ak lajan kontribyab yo yon mannyè ki efektif ak efikas anfavè enterè jeneral la.
- Li jere sistèm retrèt Eta a pou anplwaye leta yo.
- Li kenbe sistèm kontablite ak peywòl Eta a.
- Li revize kontra Eta yo ak odit peman yo.
Enfòmasyon ki amizan: Biwo a jere yon plan $258.1 milya plan pou retrèt piblik, youn nan pi gwo plan retrèt nan peyi Etazini.
Sena Eta a se chanm wot Lejislati Eta a. Li genyen 63 manm. Senatè Eta yo eli pou 2 lane, men manda a pa gen limit.
- Ekri epi vote sou lwa yo
- Apwouve nivo depans Eta a
- Defann oswa anile veto Gouvènè a
- Konfime nominasyon Gouvènè a pou ofisyèl Eta a ak jij tribinal yo
Enfòmasyon ki amizan: Osijè so ofisyèl Sena a , ou ka wè Lady Liberty ki mete pye l sou Kouwòn Anglèz la ki ranvèse.
Asanble Eta a se chanm bas Lejislati Eta a. Li genyen 150 manm. Manm yo eli pou 2 lane, men pa gen limit nan konbyen fwa yo ka eli pou yon manda.
- Ekri epi vote sou lwa yo
- Apwouve nivo depans Eta a
- Defann oswa anile veto Gouvènè a
Enfòmasyon ki amizan: Gen de (2) Prezidan Ameriken ki te sèvi nan Asanble Eta a: Millard Fillmore ak Teddy Roosevelt.
Jij Kou Siprèm Eta a sipèvize gwo zak kriminèl ak pwosè sivil nan distri yo. Tribinal Siprèm lan se tribinal jijman nan Eta New York; Tribinal Apèl la se tribinal ki pi wo a. Yo eli pou 14 lane.
- Li bay jijman sou divòs, separasyon ak pwosedi anilasyon.
- Li jere pouswit penal zak kriminèl yo
- Li jije pwosè sivil ki konsène plis pase $25,000
Enfòmasyon ki amizan: Tribinal Siprèm Eta Nouyòk la te kreye nan dat 1691, sa ki fè li se youn nan pi ansyen tribinal Ozetazini.
Kisa Biwo Konte yo Fè?
Pwokirè Jeneral la se pwokirè prensipal nan Konte l la. Yo sèvi pou 4 lane. Pa gen limit nan manda.
Kisa yo fè:
- Deside ki ka pou yo pouswiv (ak ki ka pou yo pa pouswiv)
- Sipèvize tout pouswit kriminèl yo
- Ankete ak pouswiv konpòtman kriminèl
Fè amizan: Elektè Vil Nouyòk yo ka chwazi pwòp DA yo! Kèk eta nonmen pwòp pa yo san yo pa gen eleksyon.
Jij Tribinal Sivil yo ka reprezante Konte oswa Distri, kidonk ou ka wè plis pase yon jij Tribinal Sivil sou bilten vòt ou a. Jij yo eli pou 10 lane epi yo tande zafè tankou:
- Zafè sivil ki plis pase $25,000
- Zafè ant pwopriyetè ak lokatè epi pwosè ki konsène antretyen estanda lojman yo
- Pouswit penal ti zak kriminèl (deli) yo
Enfòmasyon ki amizan: Tribinal Sivil Vil Nouyòk la se pi gwo tribinal jiridiksyon sivil Ozetazini.
Jij Tribinal Siksesyon yo tranche zafè ki konsène patrimwann moun ki te rezide nan Konte a apre lanmò yo. Yo eli pou 14 lane epi yo jije zafè tankou:
- Pwosè ki konsène afè yon moun ki mouri tankou testaman ak administrasyon patrimwann
- Adopsyon
- Gadyen/Titèl
Fè ki amizan: Bèl bilding kote tribinaldiksesyon an ye a sitiye nan vil Manhattan epi li se yon kote ki popilè pou fè film ak emisyon televizyon. Yo rekonèt li kòm yon moniman istorik.
Kisa Biwo Pati yo Fè?
Delege nan Konvansyon Jidisyè a chwazi kandida pati yo pou Tribinal Siprèm Eta a. Se Distri Asanble w la ki detèmine kantite delege ou ka vote yo. Bilten vòt ou a ap di w konbyen Delege ou ka chwazi. Delege yo pa anplwaye leta, men yo eli pa rapò ak pozisyon yo nan pati politik yo.
Kisa yo fè:
- Ale nan Konvansyon Jidisyè pati yo a.
- Chwazi kandida pati yo pou Tribinal Siprèm Eta a nan eleksyon jeneral yo.
- Yo chwazi Lòt Delege si Delege yo pa kapab sèvi (menm jan ak lòt delege yo nan yon jiri).
Manm Komite Eta yo reprezante Distri Asanble yo nan pati politik Eta a. Dapre lalwa, yo eli nan pifò distri yo yon reprezantan gason ak yon reprezantan fi. Manm komite yo pou de lane.
Kisa yo fè:
- Patisipe nan konvansyon pati Eta a ak nan reyinyon anyèl yo.
- Sèvi kòm yon lyezon ant kominote yo, ofisyèl lokal eli yo, administrasyon vil la ak kandida politik yo.
Lidè distri yo ede nan dirije pati politik yo nan chak Konte. Omwen yon reprezantan gason ak yon reprezantan fi eli pou sèvi nan chak Asanble Distri Yo eli Lidè Distri yo pou 2 lane.
Kisa yo fè:
- Travay ak Konsèy Elektoral (Board of Elections) vil la pou nonmen travayè biwo vòt yo.
- Nonmen kandida pou jij nan Tribinal Sivil ak Tribinal Siprèm yo.
- Vote pou lidèchip ak règ pati yo.
Manm Komite Konte yo chwazi lidè Konte yo pou pati politik yo ak kandida pati yo pou eleksyon espesyal Eta a. Nan kèk minisipalite, moun ki ap vote yo gen pou yo chwazi gason ak fi antanke manm Komite Konte yo.
Kisa yo fè:
- Chwazi kandida pati yo pou eleksyon espesyal Eta a.
- Vote lidè Konte yo pou pati politik yo.
- Apwouve bidjè pati Konte a ak lòt politik entèn yo.
